راهنمای جامع استفاده از مولتی‌متر
مولتی‌متر (Multimeter) یک ابزار الکترونیکی چند منظوره است که برای اندازه‌گیری مقادیر الکتریکی مختلف در مدارها و تجهیزات استفاده میشود. این دستگاه به کاربران کمک می‌کند تا وضعیت و عملکرد سیستم‌های الکتریکی و الکترونیکی را بررسی کنند.
انواع مولتی‌متر:
- آنالوگ: دارای عقربه‌ای برای نمایش مقادیر.
- دیجیتال: دارای صفحه نمایش دیجیتال که مقادیر را دقیق‌تر نشان می‌دهد.
- کلمپی: اندازه‌گیری جریان بدون قطع مدار، مناسب برای جریان‌های بالا.
بخش های اصلی مولتی‌متر:
- سلکتور یا کلید انتخاب حالت: برای تغییر حالت اندازه‌گیری (ولت، آمپر، اهم و غیره).
- پراب‌ها (سیم‌های تست): شامل دو سیم مشکی که به پورت COM وصل میشود و قرمز که به یکی از پورت‌های مشخص شده برای ولتاژ، جریان یا مقاومت وصل میشود.
- صفحه نمایش: برای نمایش مقادیر اندازه گیری شده.
- پورت‌ها:
- COM: برای اتصال پراب مشکی
- V/OHM/HZ: برای اندازه گیری ولتاژ، مقاومت،دما،فرکانس و …
- mA/uA:برای اندازه گیری جریان های در حد میلی و میکرو آمپر
- 10A: برای اندازه گیری جریان تا حداکثر 10 آمپر
دکمه‌های عملکردی:
- دکمه Hold: ثابت نگه داشتن مقدار نمایش داده شده.
- دکمه Backlight: روشن/خاموش کردن نور پس‌زمینه.
- دکمه Range : تنظیم دستی محدوده اندازه‌گیری.
- دکمه SELECT : در برخی از مدل ها هر حالت دکمه سلکتور اصلی دارای چند قابلیت است که با این دکمه میتوان این حالات را تغییر داد.
مراحل استفاده از بخش های مختلف مولتی‌متر:
1-اندازه‌گیری ولتاژ (DC & AC)
- مولتی‌متر را روی حالت ولتاژ (AVC/ DVC ) تنظیم کنید.
- پراب مشکی را به COM و پراب قرمز را به پورت VΩ وصل کنید.
- پراب‌ها را به دو سر مدار یا منبع ولتاژ متصل کنید.
- مقدار ولتاژ روی نمایشگر نمایش داده میشود.
2-اندازه‌گیری جریان(AC / DC )
- مولتی‌متر را روی حالت آمپر (DCA/ ACA) تنظیم کنید.
- پراب مشکی را به COM و پراب قرمز را به پورت مناسب 10A) برای جریان بالا) یا mA )برای جریان کم (وصل کنید.
- مدار را باز کنید و پراب‌ها را به صورت سری در مدار قرار دهید.
- مقدار جریان روی صفحه نمایش داده میشود.
3-اندازه‌گیری مقاومت (Ω)
- مولتی‌متر را روی حالت اهم (Ω) تنظیم کنید.
- پراب‌ها را به دو سر مقاومت متصل کنید ( پلاریته مهم نیست).
- مقدار مقاومت روی نمایشگر ظاهر میشود.
4-تست اتصال کوتاه (Continuity Test)
- مولتی‌متر را روی حالت تست اتصال (معمولاً آیکون موج یا بوق) تنظیم کنید.
- پراب‌ها را به دو نقطه از مدار متصل کنید.
- اگر مدار اتصال داشته باشد، صدای بوق خواهید شنید.(در برخی از مدل های مولتی متر،علاوه بر بوق یک چراغ نیز روشن میشود.)
5-فازمتر مغناطیسی(NCV ):
فازمتر مغناطیسی در برخی مولتی‌متر های جدید، ابزاری برای شناسایی وجود فاز یا جریان در سیم‌ها بدون تماس مستقیم است که با استفاده از میدان مغناطیسی و هشدارهای صوتی یا نوری، ایمنی و سرعت کار را افزایش می‌دهد و برای تشخیص سیم فاز و بررسی ولتاژ در مدارها بسیار کاربردی است.برای استفاده از این قابلیت سلکتور مولتی متر را روی NCV تنطیم کرده و پراب را به محل مورد نظر نزدیک کنید.
6-تست خازن:
در مولتی‌متر با قرار دادن آن در حالت Capacitance و اتصال پراب‌ها به پایه‌های خازن انجام میشود.معمولا مولتی‌متر ظرفیت خازن را به میکروفاراد (µF) نشان می‌دهد.برای انجام این تست بهتر ات خازن در مدار نباشد و به صورت تکی باشد.
7-دماسنج:
در مولتی‌متر به کمک سنسور دما (معمولاً ترمومتر نوع K) برای اندازه‌گیری دما استفاده میشود. برای استفاده، مولتی‌متر را روی حالت دما (°C/°F) قرار داده و پراب دما را به V/OHM/HZ وصل کنید تا دما روی صفحه نمایش نمایش داده شود.
نکات مهم:
- قبل از اندازه‌گیری جریان، حتماً نوع و محدوده آن را مشخص کنید.
- برای ولتاژهای بالا یا جریان زیاد از دستکش عایق و ابزارهای مناسب استفاده کنید.
- هیچ‌گاه در حالت اندازه‌گیری مقاومت یا اتصال کوتاه، مولتی‌متر را به مدار زنده متصل نکنید.
